Soorten elektriciteitsmarkten

We kunnen elektriciteitsmarkten onderverdelen op basis van tijd, of op basis van eigenschappen. Er zijn verschillende soorten markten, waarvan de volgende drie het meest voorkomen: de elektriciteitsbeurs, de over-the-counter (OTC) markt, en de georganiseerde OTC, die een voortdurende ‘clearing’ ondergaat

De elektriciteitsbeurs

Elektriciteitsbeurzen worden georganiseerd om anonieme en transparante handel in elektriciteit mogelijk te maken. Een multilateraal handelsplatform wordt opgezet, waarbinnen de marktdeelnemers biedingen kunnen doen voor vraag of aanbod van energie voor een specifieke tijdspanne. Deze biedingen worden gecombineerd door de marktbeheerder Het zogenoemde clearen van de markt gebeurt op basis van de ‘merit ordercurve methodologie’. In Nederland wordt de markt ieder uur ‘gecleared’, maar andere landen kunnen afwijken van deze tijdspanne. Elektriciteitsbeurzen zijn in de eerste plaats interessant om standaardproducten te verhandelen, waarvoor de vraag hoog genoeg is om een goede prijs en liquiditeit te verzekeren. De day-ahead markt is een goed voorbeeld. In Nederland wordt ze uitgebaat door EPEX Netherlands.

OTC markten

Sommige elektriciteitsproducten, voornamelijk voor grotere volumes en op langere termijn, worden bilateraal verhandeld tussen producenten en grote verbruikers of leveranciers. Zij doen dit in een zogenaamde over-the-counter (OTC) markt. Handelspartijen worden vaak samengebracht door een tussenpersoon voor energiehandel (een broker), meestal door middel van een raamcontract. Directe handel tussen de twee partijen is evengoed een mogelijkheid. OTC-deals kunnen gebruikt worden voor eender welk elektriciteitsproduct tegen eender welke voorwaarden (denk aan blokcontracten, handel tijdens specifieke tijdsloten, specifieke voorwaarden en beperkingen, etc.). De prijzen worden meestal geindexeerd op de transparante prijzen van de elektriciteitsbeurs, maar blijven vertrouwelijk en onbekend voor andere marktpartijen.

Georganiseerde OTC markten

Vergelijkbaar met de elektriciteitsbeurzen, worden op de georganiseerde OTC-markt biedingen gedaan door marktdeelnemers voor vraag en aanbod van elektriciteit. Het grote verschil ligt in het feit dat deze markt niet gecleared wordt per tijdsperiode van, bijvoorbeeld, een uur. In plaats daarvan wordt deze markt voortdurend gecleared, waardoor continu biedingen voor vraag en aanbod gevaloriseerd en gematcht kunnen worden. De gematchte biedingen blijven echter anoniem. Dit soort georganiseerde OTC-markt wordt doorgaans gebruikt voor de intra-day markt, waar tot kort voor het moment van levering stroom kan verhandeld worden.